Khuôn mặt
của hàng triệu người đã bị thu thập và phát tán khắp nơi, phục vụ cho cơ sở dữ liệu nhận diện người dùng
của AI.
Năm 2020, Matthias Marx, nhà nghiên cứu mảng
an ninh tại Security Research Labs, vô tình biết đến
Clearview AI, một công ty chuyên phân tích hàng tỷ bức ảnh từ Internet để xây dựng kho dữ liệu khuôn mặt người dùng.
Clearview cho phép khách hàng là những doanh nghiệp có thể sử dụng công nghệ nhận diện tìm ra những tấm ảnh có khuôn mặt người dùng bất kỳ theo yêu cầu.
Kho dữ liệu vượt xa tất cả mạng xã hội
Marx muốn biết liệu khuôn mặt mình có nằm trong kho dữ liệu
của công ty này hay không nên đã gửi email đến
Clearview để hỏi rõ. Một tháng sau, chuyên viên
an ninh nhận được phản hồi
của công ty cùng với hai tấm ảnh chụp màn hình.
Trong
đó, một tấm là ảnh Marx từng chụp trong một cuộc thi Google cách đây gần 10 năm. Ảnh chụp này được đăng tải trên Alamy bởi một nhiếp ảnh gia lạ mặt. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ anh chưa từng bán tấm ảnh này ra ngoài cho bất cứ ai.
“Tôi còn không hề hay biết người khác sẽ làm gì với dữ liệu
của người dùng”, Marx nói. Anh cho rằng
Clearview đã vi phạm Quy định Chung về Bảo vệ Dữ liệu (GDPR)
của Liên minh Châu Âu (EU) vì đã sử dụng thông tin sinh trắc học mà không có sự cho phép
của anh.
Vì thế, năm 2020, anh đã đệ đơn
kiện Clearview nhưng đến nay vẫn chưa nhận được phán quyết cuối cùng. “Đã 2,5 năm trôi qua nhưng vụ
kiện này vẫn chưa kết thúc. Tốc độ như thế là quá chậm”, chuyên viên
an ninh tỏ ra bất bình.
Clearview đã xử lý hàng trăm tỷ tấm ảnh chỉ trong một năm, làm giàu cho kho dữ liệu khổng lồ
của mình. Ảnh: AP.
Không chỉ dừng lại ở
đó, Marx còn phát hiện những tấm ảnh có chứa mặt mình đang bị lan truyền đi khắp nơi. Khi anh tìm mặt mình trên một nền tảng nhận diện khác có tên là Pimeye, kết quả hiển thị còn nhiều hơn so với
Clearview. Trong đó có cả những tấm ảnh từ năm 2014 hay trong những sự
kiện riêng tư, mang tính chính trị.
Đến tháng 3 năm nay, Marx tiếp tục phát hiện 4 tấm ảnh có mặt mình trên công cụ tìm kiếm khuôn mặt Public Mirror. Trang này còn đính kèm những đường dẫn về thông tin cá nhân
của Marx hay những sự
kiện mà anh tham gia trong tấm ảnh.
Theo chuyên gia bảo mật, mỗi nền tảng đều tiết lộ một khía cạnh thông tin riêng tư
của anh. Điều này đã tiết lộ về một ngành công nghiệp đáng sợ, sở hữu lượng dữ liệu vượt xa tất cả mạng xã hội.
“Làm tiền” từ khuôn mặt người dùng
Theo Wired, ở châu Âu, hàng triệu khuôn mặt người đã xuất hiện trái phép trên các công cụ tìm kiếm
của những công ty công nghệ như
Clearview. Khu vực này vốn biết đến là nơi có luật lệ bảo vệ quyền riêng tư nghiêm ngặt nhất thế giới nhưng cũng không có ít “điểm mù” mà một số nơi như thành phố Hamburg, Đức chưa thể quản lý.
Không chỉ Matthias Marx, nhiều người dùng khác cũng đệ đơn
kiện vì bị xâm phạm dữ liệu. Hồi tháng 10, Cơ quan giám sát quyền bảo mật dữ liệu Pháp (CNIL) đã phạt công ty nhận dạng khuôn mặt
Clearview AI 20 triệu euro (19,6 triệu USD) vì phân tích bất hợp pháp dữ liệu cá nhân, đồng thời yêu cầu công ty này chấm dứt các hoạt động đó. Nhưng sau
Clearview, hàng loạt các công ty “làm tiền” bằng khuôn mặt người dùng vẫn mọc lên như nấm.
Là một chuyên gia trong mảng
an ninh, Marx cho rằng
Clearview sẽ không thể nào xóa vĩnh viễn những dữ liệu khuôn mặt
của mình. Theo anh, cốt lõi công nghệ
của Clearview là liên tục lùng sục những khuôn mặt từng xuất hiện trên Internet nên thế nào cũng sẽ lại sử dụng hình ảnh
của anh. “Chuyện này sẽ lặp lại nếu mặt
của tôi xuất hiện đâu đó trên Internet. Thuật toán
của Clearview sẽ không bao giờ ngừng lại”, Marx cho biết.
Nói với các nhà đầu tư,
Clearview cho biết công ty đã xử lý hơn 100 tỷ bức ảnh trong năm nay, tức trung bình mỗi người sẽ bị lộ 14 tấm ảnh.
Lợi dụng “điểm mù”
của luật pháp
Theo Wired, cách thức hoạt động
của Clearview rất tinh vi. Công ty công nghệ AI này sẽ sử dụng bot tự động để tìm kiếm những khuôn mặt khác nhau trên Internet và lưu chúng vào cơ sở dữ liệu riêng, đồng nghĩa với việc dữ liệu này sẽ không xuất hiện công khai trên nền tảng, CEO Hoan Ton-That.
“Chỉ từ những tấm ảnh sẽ không ai biết được chủ nhân
của khuôn mặt đến từ đâu.
Clearview cam kết chỉ thu thập những thông tin công khai trên Internet như Google hay Bing”, ông nói.
Song, việc tìm kiếm bằng từ khóa là tên người và tìm kiếm bằng hình ảnh khuôn mặt như
Clearview có khác biệt rất lớn.
“Tên không phải đặc điểm nhận dạng riêng biệt và người dùng hoàn toàn có thể che giấu. Nhưng với khuôn mặt thì khác, người dùng sẽ không thể nào che giấu danh tính
của mình một khi khuôn mặt bị lộ”, Lucie Audibert, luật sư tại Privacy International nhận định.
Clearview là công cụ cho phép tìm kiếm khuôn mặt
của một người trên Internet dựa trên một tấm ảnh bất kỳ. Ảnh: Shutterstock.
Do
đó, lo ngại về những công cụ tìm kiếm bằng khuôn mặt đã nổ ra khắp châu Âu, yêu cầu các nhà lập pháp cấm tiệt hành vi này. Không đồng ý với điều này, CEO Ton-That cho rằng
Clearview không cần phải tuân theo quy định GDPR vì họ không có khách hàng hay bất cứ trụ sở nào ở EU.
“Rất khó để siết luật
của EU với một công ty Mỹ không hề có quan hệ hợp tác với châu Âu”, Felix Mikolasch, luật sư
của NOYB từng biện hộ cho Marx trong đơn
kiện với
Clearview, cho biết. Đây chính là “điểm mù”
của luật pháp khi không thể răn đe hay yêu cầu các công nghệ ngừng hành vi thu thập dữ liệu trái phép vì họ hoàn toàn có thể “dứt áo ra đi” khỏi châu Âu nếu bị chèn ép.
(Theo Zing)
Nguồn bài viết : PT Trực Tuyến
